Silniki jednofazowe mają niewątpliwie jedną ważną przewagę nad silnikami trójfazowymi. Jest nią sposób zasilania, który wymaga jedynie obecności jednej fazy. Ten fakt sprawia, że silniki jednofazowe przeważają w urządzeniach gospodarstwa domowego oraz w elektronarzędziach. Niestety poza tą przewagą silniki te charakteryzują się nieco inną budową w stosunku do ich trójfazowych braci i niestety są bardziej podatne na usterki. Jakie problemy często dotykają silniki jednofazowe?

Zarówno silniki jednofazwe jak i trójfazowe wykorzystują w swojej pracy te same zjawiska fizyczne. By silnik mógł się obracać musi dojść do ruchu pola magnetycznego. W przypadku silników trójfazowych ruch pola wymuszają zmienne w czasie trzy fazy zasilające. Niestety silniki jednofazowe nie mogą bezpośrednio skorzystać z tego samego zjawiska bowiem posiadają tylko jedną fazę zasilającą. Co objawia się polem pulsującym. Dlatego też, przy silnikach jednofazowych często obecne są dodatkowe kondensatory rozruchowe, często mylnie nazywane "cewkami".

I to kondensatory, które potocznie i błędnie nazywane "cewkami" są częstą przyczyną usterki silnika elektrycznego. Przyczyn problemów z kondensatorami jest kilka. Pierwszy z nich to naturalne starzenie się materiału. Z biegem czasu elektrolit, który znajduje się we wnętrzu naszego kondensatora traci swoje właściwości. W skrócie ujmując – po prostu wysycha. Objaw tego zjawiska nie jest widoczny od razu, a następuje powoli. Silnik wraz z wiekem coraz gorzej startuje, aż w końcu zamiast się kręcić zaczyna buczeć. Mniejsza pojemność kondensatora sprawia, że silnik nie ma wystarczającej mocy by ruszyć z miejsca.

Zdarza się, że mimo obecności kondensatora to nie on jest problemem, a wyłącznik odśrodkowy. Część silników jednofazowych – szczególnie tych, które projektowane są pod ciężki start czyli inaczej start z obciążeniem (np. silniki do sprężarek) posiadają w swoim wnętrzu mechaniczne wyłączniki odśrodkowe. Wyłączniki te pod wpływem siły odśrodkowej odłączają dodatkowy kondensator, który wykorzystywany jest tylko podczas rozruchu silnika. Jeśli ten wyłącznik ulegnie uszkodzeniu silnik nie będzie w stanie uruchomić się gdy jego wał będzie dodatkowo obciążony.

Kolejnym problemem związanym z kondensatorami jest zwarcie między okładzinami. Tego problemu nie da się nie usłyszeć, bowiem podczas zwarcia dochodzi do wybuchu i wypłynięcia elektrolitu na zewnątrz kondensatora. Zwarcie może powstać naturalnie w kiepskiej jakości kondensatorze lub w przypadku przepięcia. Dlatego też dobrze jest dobierać kondensator o odpowiednim napięciu pracy.

Oprócz problemów z kondensatorem silnik jednofazowy może również dopaść problem natury mechanicznej. Problem ze startem przy poprawnej pracy obwodu elektrycznego najczęściej dotyczy właściwości mechanicznych. Zatarte, nienasmarowane i wyrobione łożyska uniemożlwiają silnikowi swobodne obracanie się. Oprócz zużytych łożysk w jednofazowych silnikach elektrycznych często problemem jest dosyć prosta konstrukcja obudowy. Montaż kap odbywa się poprzez skręconie śrubami szpilkowymi, które nierzadko lubią się odkręcić i blokować swobodny obrót wałka.

Jaki jeszcze problem mechaniczny może nawiedzić nasz silnik? Zgięty wał – popularna usterka w kosiarkach, która powstaje po najechaniu na kamień.

Ostatnim typem usterek jednofazowego silnika to usterka uzwojenia. Zbyt mocne przeciążenie podczas pracy skutkuje uszkodzeniem uzwojenia "pracy". A problemy z rozruchem mogą przyczynić się do uszkodzenia uzwojenia rozruchowego.

Jak chronić się przed uszkodzeniem silnika elektrycznego? Przede wszystkim należy przeprowadzać regularne przeglądy maszyny w postacji inspekcji dokręcenia śrub montażowych oraz stanu łożysk. Jako element bezpieczeństwa należy stosować wyłączniki silnikowe monitorujące parametry pracy silnika. Zbyt duży pobór prądu przez naszą maszynę powinien wyzwolić zabezpieczenie termiczne. To jest znak dla nas by przyjrzeć się przyczynie wyzwolenia zabezpieczenia. Poza wyłącznikami i inspekcją organoleptyczną w szereg lub obwód sterowania można wpiąć czujniki termiczne, które na bieżąco monitorują temperaturę uzwojenia i w przypadku zbyt wysokiej przerwą obrót i tym samym dadzą odpocząć naszemu silnikowi.

A co w przypadku wystąpienia usterki? Najlepiej przekazać go do specjalistecznego warsztatu, dla którego przezwajanie silników elektrycznych nie jest problemem i dokona naprawy maszyny elektrycznej.